Khi bạn hiểu được nhiều phong cách lãnh đạo khác nhau và biết sử dụng đúng thời điểm, linh hoạt, phù hợp sẽ giúp bạn tăng khả năng lãnh đạo, giám sát của mình tốt hơn. Đây cũng có thể là một lợi ích to lớn, khi bạn nhận ra những phong cách lãnh đạo này ở những người khác. Giúp bạn ứng xử, giao tiếp và “đối phó” tốt hơn với những nhà lãnh đạo khác.
Trong bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn 10 phong cách lãnh đạo phổ biến
Các kiểu phong cách lãnh đạo phổ biến
1. Lãnh đạo huấn luyện (Coaching Leadership Style)
Phong cách lãnh đạo huấn luyện là một loại phong cách lãnh đạo tập trung vào việc phát triển cấp dưới. Một trọng tâm khác của lãnh đạo huấn luyện là làm cho các nhóm hoạt động tốt cùng nhau. Kiểu lãnh đạo này được sử dụng để tạo động lực cho nhân viên. Hơn nữa, nó giúp xây dựng tầm nhìn chung.
Thay vì buộc tất cả nhân viên phải tập trung vào các kỹ năng và mục tiêu giống nhau, nhã lãnh đạo huấn luyện sẽ tạo điều kiện để mỗi thành viên phát triển một lĩnh vực chuyên môn hoặc kỹ năng khác nhau.
Phong cách lãnh đạo huấn luyện là lựa chọn lý tưởng giúp nhân viên cải thiện thế mạnh của bản thân – bằng cách giao cho họ những nhiệm vụ mới mẻ, hướng dẫn họ hoặc gặp gỡ để trao đổi, thảo luận. Các nhà lãnh đạo này, luôn cởi mở và sẵn sàng lắng nghe những phản hồi và ý kiến từ cấp dưới.
Ví dụ về lãnh đạo huấn luyện
Đã có rất nhiều nhà lãnh đạo vĩ đại lựa chọn phong cách lãnh đạo huấn luyện thay vì các kiểu phong cách lãnh đạo khác để ghi dấu ấn vào lịch sử. Ví dụ, Mark Zuckerberg của Facebook và Steve Jobs của Apple đã truyền cảm hứng và thúc đẩy nhân viên của họ đổi mới các sản phẩm và dịch vụ mới.
2. Phong cách lãnh đạo có tầm nhìn xa ( Visionary Leadership Style)
Một nhà lãnh đạo giỏi sẽ có tầm nhìn vượt trội trong việc đưa ra các định hướng chiến lược cho công ty. Nói cách khác, đây là người đưa ra lộ trình phát triển của công ty. Và nhân viên là những người sử dụng bản đồ này như một hướng dẫn để mở đường.
Những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa trông rộng có sức lôi cuốn và quyết tâm phấn đấu vì mục tiêu của họ. Họ làm theo cách này bởi vì họ thực sự tin tưởng vào sự thay đổi mà họ đang tạo ra. Kiểu lãnh đạo này rất tuyệt vời trước và trong các giai đoạn chuyển đổi trong công ty. Những nhà lãnh đạo này rất giỏi trong việc tập hợp và giữ cho họ tiến về phía trước.
3. Phong cách lãnh đạo “phục vụ” (Servant Leadership Style)
Lãnh đạo phục vụ (tiếng Anh: Servant Leadership) là một triết lí lãnh đạo yêu cầu người lãnh đạo giúp đỡ cấp dưới và giúp họ phát triển, thực hiện tốt công việc.
Trong các loại phong cách lãnh đạo đây là phong cách lý tưởng đối với các tổ chức phi lợi nhuận hoặc các nhóm đang bị sa sút về mặt tinh thần. Lãnh đạo theo phong cách phục vụ thường đặt vai trò của nhân viên ngang hàng với mình. Họ hiểu rằng, đội nhóm của mình muốn làm việc tốt và tồn tại được phụ thuộc nhiều vào vai trò của mỗi cá nhân.
Người lãnh đạo theo phong cách này sẽ hướng nhân viên suy nghĩ theo tư duy lãnh đạo. Một khi mỗi cá nhân tự ý thức được rằng mình đang được trao quyền, họ sẽ có động lực mạnh mẽ để thể hiện năng lực.
Ví dụ về lãnh đạo phục vụ
Đầu tiên, người lãnh đạo phục vụ phải xét xem làm thế nào mình có thể giúp ích cho người khác. Ví dụ, một nhà lãnh đạo phục vụ có thể sẽ tìm cách giúp những nhân viên bị đánh giá thấp được nhìn nhận đúng mức, trước khi tìm cách để bản thân mình thăng tiến.
Điều này có thể xuất hiện trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, ví dụ, khi các bác sĩ y khoa làm việc để mang lại lợi ích cho bệnh nhân; và hỗ trợ đồng nghiệp của họ để cung cấp các dịch vụ y tế và chăm sóc bệnh nhân.
4. Phong cách lãnh đạo độc đoán (Autocratic Leadership Style)
Trong lãnh đạo độc đoán, nhà lãnh đạo đưa ra tất cả các quyết định. Nhân viên làm theo chỉ đạo của sếp mà không hề do dự hay đi chệch hướng. Cuối cùng, nhà lãnh đạo độc đoán có quyền kiểm soát tuyệt đối đối, không giống như hầu hết các loại phong cách lãnh đạo khác.
Những nhà lãnh đạo độc đoán hiếm khi chấp nhận lời khuyên từ người khác. Họ đưa ra quyết định dựa trên quan điểm và phán đoán tình huống của bản thân. Hơn nữa, các nhà lãnh đạo độc đoán thường có những quy tắc được vạch ra và truyền đạt rõ ràng. Nhiều khi nhân viên bị quản lý chi tiết, theo sát vì sếp không tin tưởng cấp dưới đưa ra quyết định.
Trên thực tế, phong cách lãnh đạo này rất phù hợp với những tình huống cấp bách, khi mà các quyết định phải được đưa ra thật nhanh chóng, quyết liệt; hoặc khi bạn là người tỉnh táo và có hiểu biết toàn diện nhất về vấn đề. Phong cách này không nên được áp dụng thường xuyên vì dễ khiến nhân viên cảm thấy không được lắng nghe và tôn trọng, bất mãn, khiến nhiều nhân viên dưới quyền quyết định rời bỏ công ty.
5. Phong cách lãnh đạo trao quyền (Laissez-faire Leadership Style)
“Laissez-faire” trong tiếng Pháp có nghĩa là không can thiệp vào công việc của người khác. Theo nghĩa đen là “hãy để họ làm”.
Các thành viên của nhóm được trao quyền để đưa ra hầu hết các quyết định liên quan đến công việc. Chìa khóa của kiểu lãnh đạo này là sự tin tưởng. Một nhà lãnh đạo phải có sự tin tưởng cao đối với cấp dưới của họ vì họ có quyền tự do đưa ra rất nhiều quyết định.
Phong cách lãnh đạo trao quyền thường không trực tiếp chỉ đạo công việc mà chỉ vạch ra kế hoạch và giao nhiệm vụ cho cấp dưới. Họ cho phép nhân viên của mình được ra quyết định cũng như chịu trách nhiệm với những quyết định đưa ra. Tuy nhiên, nếu không sử dụng phong cách lãnh đạo trao quyền một cách phù hợp có thể gây mất ổn định đội nhóm.
6. Phong cách lãnh đạo dân chủ (Democratic Leadership Style)
Lãnh đạo dân chủ là một hình thức lãnh đạo mà việc đưa ra quyết định dựa trên ý kiến đóng góp của từng thành viên. Tuy người quyết định cuối cùng vẫn là nhà lãnh đạo, nhưng mỗi nhân viên đều có thể được góp ý, đóng góp, đề xuất về hướng đi của tổ chức, dự án. Sau khi thảo luận, họ sẽ đưa ra quyết định dựa vào ý kiến đóng góp chung, hoặc đưa ra biểu quyết.
Lãnh đạo dân chủ được đánh giá là một phong cách lãnh đạo hiệu quả nhất – cho phép nhân viên được thực hành các quyền hạn và năng lực cần thiết cho các vị trí cao hơn trong công ty.
7. Phong cách lãnh đạo dẫn đầu (Pacesetter Leadership Style)
Trong phong cách lãnh đạo này, trọng tâm là năng suất cao. Người lãnh đạo đặt ra những mục tiêu và tiêu chuẩn rất cao để hoàn thành công việc tốt hơn và nhanh hơn. Người lãnh đạo là một người có hiệu suất rất cao và cũng mong đợi điều tương tự từ những người làm việc cho họ.
Những nhân viên có thành tích, năng suất không tốt nhanh chóng được xác định. Nếu những người nhân viên đó không bắt kịp tốc độ của lãnh đạo, họ rất dễ bị thay thế. Ngay cả khi một nhân viên đang làm hết sức mình thì điều đó vẫn có thể không đáp ứng được tiêu chuẩn của nhà lãnh đạo theo phong cách này.
8. Phong cách lãnh đạo chuyển đổi (Transformational Leadership Style)
Lãnh đạo chuyển đổi là một phong cách mà người lãnh đạo truyền cảm hứng và thúc đẩy nhân viên tạo ra sự thay đổi trong tổ chức. Sự thay đổi này được tạo ra nhờ sự sáng tạo. Người lãnh đạo thúc đẩy sự sáng tạo bằng cách cho phép nhân viên tự do sáng tạo và cuối cùng là phát triển công ty.
Lãnh đạo chuyển đổi thường được xem là phong cách hiệu quả nhất hiện nay trong lĩnh vực kinh doanh. Chuyên gia lãnh đạo James McGregor Burns lần đầu tiên định nghĩa lãnh đạo chuyển đổi là một quá trình trong đó “các nhà lãnh đạo và những người cộng sự cùng nâng đỡ nhau để đạt đến các cấp độ đạo đức và động lực cao hơn”. 7 năm sau đó, Bernard M. Bass đã phát triển khái niệm lãnh đạo chuyển đổi là mô hình của sự liêm chính và công bằng, đồng thời nó có khả năng đặt mục tiêu rõ ràng và tạo kỳ vọng cao.
Nghiên cứu của nhóm tác giả Kurt Lewin đã tiết lộ rằng phong cách lãnh đạo này mang đến hiệu suất cao hơn và sự hài lòng của nhóm được cải thiện hơn so với các phong cách lãnh đạo khác. Một nghiên cứu cũng cho thấy rằng, khả năng lãnh đạo chuyển đổi đã giúp cải thiện mức độ hạnh phúc giữa các thành viên trong nhóm. Tuy nhiên, sếp thuộc phong cách lãnh đạo chuyển đổi phải điều chỉnh cách tiếp cận của mình để phù hợp với tình huống khó khăn, ví dụ như khi nhân viên bất hợp tác trong việc xây dựng tầm nhìn.
9. Phong cách lãnh đạo giao dịch (Transactional Leadership Style)
Lãnh đạo giao dịch là một phong cách lãnh đạo trong đó các hình phạt và khuyến khích được sử dụng để thúc đẩy nhân viên. Khi nhân viên đạt được kết quả nhất định, phần thưởng sẽ được trao. Khi kết quả không đạt được, các hình phạt sẽ được thực hiện.
Phong cách lãnh đạo này tập trung vào ba khái niệm cơ bản, tổ chức, kiểm soát và lập kế hoạch ngắn hạn. Người lãnh đạo phải kiểm soát nhóm, nghĩa là bạn phải đặt ra các hướng dẫn và biện pháp để đạt được kết quả. Người lãnh đạo cũng có vai trò thiết lập các kế hoạch và mục tiêu ngắn hạn cho nhóm của mình.
Các nhà lãnh đạo giao dịch giỏi nhất hiểu điều gì thúc đẩy cấp dưới của họ. Hiểu được động lực của người khác có thể được sử dụng để thu được kết quả tốt hơn từ nhân viên. Các động lực phổ biến là thời gian nghỉ thêm, lương cao hơn, được đồng nghiệp công nhận và không bị sa thải, đánh giá đúng với năng lực làm việc,..
10. Phong cách lãnh đạo quan liêu (Bureaucratic Leadership Style)
Lãnh đạo quan liêu là một trong những phong cách lãnh đạo lâu đời nhất. Đó là một phong cách dựa trên quy tắc. Có rất ít tính linh hoạt trong hệ thống này. Các quy tắc được mong đợi sẽ được tuân theo mà không có sự sai lệch. Thông thường, trong kiểu lãnh đạo này, quyền lực của người lãnh đạo đến từ vị trí mà họ đảm nhận. Ngay cả những người lãnh đạo theo phong cách này cũng bị ràng buộc bởi các quy tắc và luật lệ.
Lãnh đạo quan liêu có một cơ cấu chỉ huy rất chặt chẽ. Cấu trúc lệnh bao gồm một hệ thống phân cấp chính thức. Hệ thống phân cấp này là rõ ràng đối với tất cả những người có liên quan. Các vai trò rất cụ thể được giao cho các nhà lãnh đạo và cấp dưới dựa trên bộ kỹ năng của họ.
Các nhà lãnh đạo theo phong cách này phải có một số phẩm chất nhất định để thành công. Chúng phải được định hướng chi tiết, đảm bảo tuân thủ ngay cả các quy tắc và quy định nhỏ nhất. Những người lãnh đạo quan liêu phải là những người làm việc chăm chỉ. Những nhà lãnh đạo này tập trung vào nhiệm vụ, hoàn thành nhiệm vụ một cách hiệu quả và nhanh chóng.
Phải làm gì với nhiều kiểu phong cách lãnh đạo khác nhau
Một nhà lãnh đạo tuyệt vời không chỉ gắn bó với một phong cách, hãy cố gắng sử dụng các loại phong cách lãnh đạo phù hợp nhất với tình huống. Tất cả chúng ta đều có thế mạnh của mình và có thể nghiêng về một kiểu lãnh đạo nhưng biết khi nào nên sử dụng các kiểu lãnh đạo khác nhau là chìa khóa để trở thành nhà lãnh đạo tốt nhất mà bạn có thể trở thành. Điều quan trọng là phải hiểu các tình huống khác nhau và những người khác nhau mà bạn đối phó trong suốt sự nghiệp của mình. Các loại phong cách lãnh đạo khác nhau mạnh hơn trong các tình huống khác nhau và những người khác nhau phản ứng khác nhau với mỗi phong cách lãnh đạo.
